تولیدکنندگان دارو که به شدت در تنگنا قرار دارند دیگر نمی‌توانند از اتهام قتل فرار کنند، حداقل این پیامی بود که دولت چین در ماه جولای به آنها ارسال کرد. اعدام ژونگ ژیائو رییس سابق سازمان غذا و داروی چین اقدامی قاطعانه توسط پکن بود.
او محکوم به گرفتن رشوه برای تایید داروها شده بود، به تازگی حکم مرگ مقامات ارشد رسوا شده به زندان تغییر کرده است. اعدام ژنگ ژیائو نشان‌دهنده تصمیم دولت برای مبارزه با فعالیت غیرقانونی در بخش دارویی است. در پاسخ به پرسش‌هایی که در این زمینه مطرح است، سخنگوی سازمان غذا و دارو تصدیق کرد که چین «دیر شروع کرد و بنیان این کار از نظارتی ضعیف برخوردار است».
● مسیر رو به پایین
اما زمانی که حکم ژنگ ژیائو اجرا شد، این سازمان مصیبت‌زده تا خرخره در بحران گسترده سلامت محصول فرو رفته بود. این مشکل زمانی آغاز شد که مقامات آمریکا در ماه ژوئن محموله فاسد غذای حیوانات ساخت چین را که موجب مرگ ۴۰۰۰حیوان شده بود، بازگرداندند. سپس هشدارهایی در مورد خمیردندان، غذاهای دریایی و شربت سرفه فاسد که کاملا یا تا حدی در چین ساخته شده بودند به گوش رسید.
مهم نیست پکن چه اقداماتی انجام داد اما به نظر می‌رسد مسائل بدتر شده است. برنامه پنج ساله اول چین برای بهبود استانداردهای سلامت غذا و دارو تعیین شد و آمریکا ۱۲میلیارد دلار به این موضوع اختصاص داد. در ماه اوت شرکت آمریکایی حداقل که تولیدکننده اسباب‌بازی است و شرکت فیشر-پرایس که شرکت فرعی آن است حدود ۲۰میلیون از محصولاتی را که توسط مقاطعه‌کاران چینی ساخته شده بود به دلیل نگرانی از سلامت آنها از بازار جمع‌آوری کرد.
این امر به طور قابل توجهی به اعتبار بین‌المللی چین لطمه زد به طوری که شرکای تجاری چین توانایی این کشور را درباره تامین استانداردهای کیفیت مورد نیاز صنایع، مورد تردید قرار دادند. اما آنهایی که درگیر بخش دارویی هستند امیدوارند که هر چه مشکل بزرگ‌تر باشد واکنش نظارتی موثرتر خواهد بود.
ری هیل، مدیرکل مشاور جهانی از موسسه مشاوره صنایع بهداشتی ای ام اس می‌گوید: آیا همه تبلیغات ضد و نقیض برای این نگرانی‌ها در مورد سلامت کافی است تا این مسائل خاتمه یابد؟ هیل اضافه کرد: «دولت تحت فشار زیادی قرار دارد و به نظر می‌رسد دولت بر تولیدکنندگان دارو سخت‌گیری خواهد کرد.»
بسیاری از مشکلات از نحوه سازمان‌دهی مراقبت‌های بهداشتی در چین ناشی می‌شود.
علاوه بر سازمان غذا و دارو، وزارتخانه‌های بهداشت و بازرگانی، کمیسیون مالی توسعه و اصلاح، دفاتر بیمه، ارتش همگی درباره قیمت‌گذاری گرفتن جواز، بیمارستان‌ها، توزیع و بازپرداخت در صنعت بهداشت دخالت می‌کنند. اریک زوایسلر مدیرکل زولینگ فارما چاینا که توزیع‌کننده مواد دارویی در چین برای شرکت‌های چندملیتی است می‌گوید: «مجریان بسیار مختلفی در سطح منطقه‌ای و ملی وجود دارند که اغلب همکاری آنها نتیجه معکوس دارد. اعمال استانداردها آنچنان که باید باشد در سطح محلی بسیار دشوار است.»
● پراکنده و گسترده
شرکت‌ها حتی از مجریان نیز گسترده‌تر هستند. بنابه اعلام شرکت آی‌ام اس ۱۰۰۰۰ توزیع‌کننده دارو، ۲۳۰۰۰۰ داروخانه (که ۳۰۰۰ از آنها کاملا تایید شده‌اند) و تعداد بی‌شماری تولید کننده در چین وجود دارند.
پکن قول ادغام را طی چند سال داده است و در حالی که به نظر می‌رسید، ادغام به طور طبیعی پیش می‌رود، هیل ادعا می‌کند پیشرفت کمی در این زمینه مشاهده کرده است.
در چنین اوضاعی فساد متداول است و مقامات محلی ضد اصلاحات دولت مرکزی حرکت می‌کنند تا اطمینان دهند تولید ناخالص داخلی آنها از کاهش تولید آسیب ندیده است. همه اینها برای منصرف کردن مشتاق‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی کافی است.
شرکت‌های برجسته دارویی فیتزر، گلسکو اسمیت لاین، سانوفی – اونینس، نووارتیس، روچ، آسترازنکا و شرکت‌های دیگر پول بسیاری در چین هزینه می‌کنند.
آزمایش‌های بالینی و تولید مواد دارویی در ابتدا به دلیل هزینه پایین به چین ارسال شد. اما با افزایش هزینه‌ها و کمیت و مشکل انجام کار تحقیقاتی در چین و نیز با افزایش تجهیزات شرکت‌ها یا واگذاری شرکت‌ها به شرکت‌های دارویی محلی، دیگر عوامل از اهمیت بیشتری برخوردار شدند. دکتر زنگ چینگوو، رییس جی اس کی آر اند دی در چین می‌گوید: «هزینه اهمیت کمی دارد. آنچه مهم است این است که شرکت‌های داخلی گروه‌های با استعداد زیادی دارند و کارهایی با کیفیت بالا انجام می‌دهند. این توسعه‌ها در حالی انجام می‌گیرد که صنعت جهانی داروسازی ۶۷۰میلیارد دلاری آمریکا برای به دست آوردن مجدد قدرت تلاش می‌کنند، این صنعت توسط بازار آمریکا عقب رانده شده بود به طوری که شرکت آی‌ام‌اس برای آن در دوره سه‌ماه چهارم سال ۲۰۰۷ رشد منفی پیش‌بینی کرده بود.
در مقایسه، اندازه صنعت داروسازی چین از آغاز این دهه سه برابر شده است. شرکت آی‌ام‌اس محاسبه کرده است بازار چین به دلیل رشد اقتصادی قوی و تمرکز جمعیت شهری ثروتمندتر و پیرتر، سال گذشته مبلغ ۱۳میلیارد دلار درآمد داشت و تا سال ۲۰۱۰ این میزان به ۲۵میلیارد دلار خواهد رسید.
نرخ رشد ۲۵ تا ۳۰درصدی که برای امسال ثبت شده است از اوایل این دهه رخ نداده بود، ناظران این صنعت علت آن را افزایش سرمایه‌گذاری دولت می‌دانند. گرچه داروهای عمومی سه چهارم بازار را تشکیل می‌دهند، شرکت‌های ام‌ان‌سی بیشترین سود را به دست آورند. زوایسلر عقیده دارد اقدامات ضدفساد پکن پزشکان را از تجویز داروهای خطرناک به سمت تجویز محصولات قابل اعتماد‌تر ام‌ان‌سی سوق میدهد، در حالی که کاهش قیمت در سطح عمومی به شدت به تولیدکنندگان داروهای عمومی لطمه زده است.
کنترل‌های سختگیرانه‌تر در مورد هزینه‌های بیمارستانی صورت گرفته است و در حالی که تقاضا برای داروهای عمومی کاهش نیافته است، الگوی بازار به نفع ام‌ان‌سی تغییر کرده است. زوایسلر می‌گوید: بیمارستان‌ها به دو مارک با ترکیب شیمیایی دارویی خاص محدود شده‌اند. این کار ام‌ان‌سی را تنها تولیدکننده اصلی داروهای عمومی خواهد کرد.
● قیمت‌ها واقعی است
به نظر می‌رسد پس از چند سال دشوار، شرکت‌های داروسازی بزرگ پیشرفت کرده‌اند. گویی داروهای با سود بالاتر سرانجام بازار را در چین یافتند.
هیل برای روشن شدن امکان موفقیت داروهای گران دارای مجوز به گلیوس داروی لوسمی که توسط شرکت نووارتیس تولید شده است و داروی آرسا برای درمان سرطان ریه تولید شرکت آز اشاره می‌کند. یک دوره داروی گلیوس قیمت خرده‌فروشی حدود ۱۹۰۰۰دلار در سال ۲۰۰۵داشت، یعنی سه برابر قیمت آرسا. اما فروش گلیوس در چین ۶/۲۹میلیون دلار بود در حالی که فروش آرسا ۲/۳۱میلیون دلار بود. بیش از ۲برابر بیماران از داروی آرسا استفاده می‌کردند. اما پتانسیل بازار چین برای هر دو دارو تقریبا یکسان است. با این شرایط، بهبود حمایت مناسب برای مالکیت معنوی این داروها، آشکار خواهد شد که شرکت‌های بزرگ داروسازی دلایل بیشتری برای سرسختی در مورد چشم‌انداز خود در چین دارند.
● کار فکری
تاکنون، سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در کارخانه‌های توسعه و تحقیق در چین صورت گرفته است. مادامی که این مراکز با دولت چین خوب معامله کنند، یعنی برای برنامه‌های بلندمدت خود سود بپردازند، هدف اصلی حفظ کردن بازار داخلی خواهد بود.
سال گذشته، شرکت آز اعلام کرد طی ۳سال ۱۰۰میلیون دلار برای توسعه و تحقیق هزینه خواهد کرد. در حالی که شرکت فیتزر امیدوار است سرمایه‌گذاری ۵۰۰میلیون دلاری در چین تا سال ۲۰۱۰، ۲۰داروی جدید به این کشور روانه کند. شرکت نووارتیس یکی از پنج مرکز جهانی توسعه و تحقیق خود را در شانگهای راه‌اندازی می‌کند و در ماه ژوئن شرکت بی‌اس‌کی کارخانه خود را در این شهر افتتاح کرد.
زنگا می‌گوید: « آنچه ما انجام می‌دهیم استقرار مرکز جهانی برای کشف دارو، توسعه بالینی و ثبت جهانی است. در میان مسائل دیگر ما معالجات شفابخش و شرایط وخیم‌تر برای درمان تمرکز خواهیم کرد. اینها حوزه‌های بزرگ جهانی و همچنین در چین است. افراد بسیاری در آسیا مبتلا به پارکینسون و آلزایمر هستند.»
به گفته هیل این همه برنامه‌ای است که به چین اهمیت بیشتری در پورتفولیوی محصولات شرکت‌ها خواهد بخشید. او می‌گوید «همه شرکت‌های بزرگ در پی آن هستند که دارایی‌های جهانی خود را جمع کنند و آنها را با چین سازگار کنند. توجه داشته باشید که چگونه جی‌اس‌کی محدوده محصولات خود را طبق سفارش هند ساخت و از هیچ به دومین شرکت بزرگ بازار تبدیل شد. روند کلی در چین به دلیل جمعیت سالخورده و دست‌اندازی عادات غربی بر شیوه زندگی سنتی چینی از بیماری‌های حاد به بیماری‌های مزمن تغییر کرده است. اما بیماری‌های داخلی مثل دیابت، هپاتیت، اختلالات ریه و کبد و سرطان‌های خاص به ویژه آنهایی که معده و سینوس‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، در چین و آسیا شایع‌تر از غرب است.
هدف قرار دادن این شرایط راهی است که شرکت‌های داروسازی کوچک غربی و تعدادی از سرمایه‌گذاران خارجی کوچک فعال در چین، پیموده‌اند.
دکتر کریستوفر ساووی رییس هیات‌مدیره و مدیرکل شرکت داروسازی ژاپنی بی‌ان‌آی، به دو شرکت آمریکایی و رتکس و وایروفارما اشاره می‌کند که بر روی درمان هپاتیت سی‌کار می‌کنند. او معتقد است که آنها بدون آنکه به دنبال بازاریابی این دارو در چین باشند سرمایه‌گذاری کنند. ۱۵درصد از جمعیت چین مبتلا به این بیماری هستند. او می‌گوید: «در آمریکا درمان هپاتیت باید با توجه به موقعیت بازار صورت گیرد اما این به این معنی نیست که مردم زیادی در جهان نیستند که از داروهای جدید استقبال کنند.»
● پرکردن
شرکت جی‌ان‌آی که می‌بایست کار تجاری خود را در بازار بورس توکیو در ۳۱اوت آغاز کند، همیشه بر وضعیت درمان آسیا تمرکز کرده است با قصد پر کردن شکاف‌های بازار اما شرکت‌های داروسازی بزرگ سنتی غربی این کار را نمی‌کردند. جی‌ان‌آی با استفاده از یک سری فرآیندهای پیشرفته در حال حاضر داروهایی برای درمان التهاب ریه و بیماری‌های کبدی در مراحل کلینیکی تولید شده است.
ساووی می‌گوید: در گذشته شرکت‌های داروسازی غربی به بازار آسیا اهمیت نمی‌دادند اما این وضع تغییر کرده است.
آنها فکر می‌کنند بازار بزرگ در اروپا یا آمریکا است، اما ما دیدگاه متفاوتی داریم. ما تصمیم گرفته‌ایم به دنبال بازاری بگردیم که در آن از فصلی به فصل دیگر شاهد ۳۰درصد رشد باشیم بعد شاید بازاری برای دارو در آمریکا هم وجود داشته باشد.
● نگاهی وسیع
همانند نگرانی‌ها در مورد تولیدکنندگان داخلی، مسائل منطقی سرانجام به عنوان بخشی از بحث‌هایی وسیع‌تر در مورد ساختار بهداشت در چین، حل خواهد شد.
کاهش وضع رفاهی باعث شده است اکثریت مردم بیمه درمان نداشته باشد. ارقام وزارت بهداشت نشان میدهد در سال ۲۰۰۴، ۵۴درصد از هزینه‌های درمان توسط بیماران پرداخت شده است. در سال ۱۹۸۰، زمانی که ۹۰درصد از جمعیت از نوعی بیمه برخوردار بودند این میزان ۲۳درصد بود. هیل می‌گوید: «اجرای طرح بیمه خصوصی یا شیوه ان‌اچ‌اس که یک الگوی تامین بودجه دولتی است، انتقادبرانگیز است. شرکت‌های داروسازی خارجی منافعی در کمک به پکن برای یافتن راه‌حل عملی دارند زیرا این موضوع بر برنامه‌های تجاری آنها تاثیر خواهد داشت.
اما هنوز مشخص نیست چگونه چنین نظامی بین وابسته‌های مالیاتی، بیمه تامین‌اجتماعی و مالیات بیمه خصوصی تعادل برقرار خواهد کرد و مشخص نیست این کارها به طور مرکزی یا منطقه‌ای انجام خواهد شد و آقای زوایسلر انتظار ندارد پاسخ این پرسش خیلی زود مشخص شود. او می‌گوید: «بهداشت مناقشه‌ای بی‌پایان در چین است».
مترجم: رفیعه هراتی
منبع : روزنامه دنیای اقتصاد
